Starość jest nieuniknionym etapem naszego życia, który wiąże się nie tylko z widocznymi zmianami fizycznymi, ale także z całą gamą wyzwań psychicznych. Ta faza życia wymaga od nas przystosowania się do zmieniających się warunków, często powiązanych z poczuciem izolacji, lękiem przed utratą samodzielności czy niepokoju dotyczącym przyszłości. W trakcie starzenia możemy stracić bliskich nam osób, a możliwość aktywnego uczestnictwa w życiu zawodowym i społecznym może zostać ograniczona. Wszystko to, połączone z pogorszeniem stanu zdrowia, może prowadzić do depresji i obniżenia poczucia własnej wartości. Jak więc radzić sobie z tymi problemami i kiedy powinno się szukać pomocy specjalistów?
Oddziaływanie procesu starzenia na psychikę jest kompleksowe i wpływa na różne obszary naszego funkcjonowania, takie jak umiejętności poznawcze, emocje czy ogólne samopoczucie.
Umiejętności poznawcze ulegają stopniowej degradacji w miarę upływu czasu, co przejawia się problemami z pamięcią, koncentracją czy szybkością przyswajania nowych informacji i rozwiązania problemów. Jest to wynikiem licznych zmian, które zachodzą na poziomie naszych neuronów, utraty synaps oraz nieprawidłowości w funkcjonowaniu sieci neuronowych [1]. Tempo tych zmian jest indywidualne dla każdego z nas.
Starzenie się często niesie za sobą modyfikacje w zakresie regulacji emocjonalnej. Często osoby starsze mają stabilniejsze emocje i lepiej radzą sobie z negatywnymi uczuciami, zwłaszcza jeśli utrzymują satysfakcjonujące relacje interpersonalne [2]. Jednakże są one również bardziej narażone na poczucie samotności i smutku, szczególnie w obliczu utraty bliskich lub problemów zdrowotnych. W tym kontekście wsparcie społeczne i aktywność społeczna mają kluczowe znaczenie dla utrzymania dobrego samopoczucia.
Starość to także okres refleksji nad dotychczasowym życiem, osiągnięciami i niezrealizowanymi marzeniami. Dla wielu osób może to być czas redefinicji priorytetów i poszukiwania nowego sensu życia, co nie zawsze kończy się sukcesem.
Akceptacja procesu starzenia wiąże się również z otwartością na fizyczne zmiany, takie jak pojawianie się zmarszczek, utrata jędrności skóry, siwienie, zmiany w metabolizmie, przybieranie na wadze czy choroby związane z wiekiem. Wszystko to może wpływać negatywnie na samoocenę, co odzwierciedla rosnące zainteresowanie zabiegami mającymi na celu spowolnienie procesu starzenia oraz operacjami chirurgii plastycznej – w 2020 roku na całym świecie przeprowadzono niemal 25 milionów takich operacji.