Pleśń nie jest tylko kwestią estetyczną – to także poważne zagrożenie dla zdrowia. Kuchnia jest szczególnie podatna na jej rozwój. Jak można naturalnie zapobiegać pojawianiu się tych destrukcyjnych grzybów w rurach, zlewach, szafkach czy kuchennych sprzętach?
Grzyby pleśniowe są organizmami, które można spotkać zarówno wewnątrz domu, jak i na świeżym powietrzu. Na otwartym przestrzeni deszczu i słońca pełnią ważną rolę w ekosystemie, jednak w naszych domach mogą stanowić problem. Najbardziej wilgotne i ciemne miejsca są prawdziwym rajem dla pleśni – te często gromadzą się pod zlewem, w szafkach, za meblami czy na ścianach kuchni. Aby chronić swoją rodzinę przed negatywnymi skutkami zdrowotnymi związanymi z pleśnią, należy rozumieć jej przyczyny, wiedzieć, jak jej zapobiegać oraz jak ją zwalczyć.
Co to jest pleśń i co ją wywołuje? Nie wiadomo dokładnie, ile jest gatunków pleśni, ale szacuje się, że może ich być nawet do 300 000 lub więcej. Na zewnątrz pomagają one w rozkładzie materii organicznej, a jako członkowie rodziny grzybów, uwalniają drobne zarodniki, które unoszą się w powietrzu. Zarodniki te mogą przedostać się do naszych domów na różne sposoby – przez drzwi, okna czy klimatyzację, na odzieży, obuwiu czy zwierzętach domowych. Mogą one przylegać do różnych materiałów, w tym tkanin, dywanów, papieru i drewna. Pleśń preferuje wilgotne miejsca o niewielkim oświetleniu, dlatego najczęściej można ją spotkać w zlewozmywakach, wannach i prysznicach w pobliżu nieszczelnych rur wokół okien, w piwnicach i na strychach.
Na jednym obszarze może rosnąć wiele gatunków pleśni. Do najpopularniejszych należą:
Cladosporium – jest brązowe, zielone lub czarne. Może rosnąć zarówno w ciepłych, jak i chłodnych miejscach. Najczęściej pojawia się na drewnie, dywanach czy tkaninach oraz w kanałach grzewczych i chłodzących.
Penicillium – to rozmyta pleśń, która może przyjmować odcienie niebieskiego, zielonego lub żółtego. Często występuje pod dywanami, w piwnicach i izolacji.
Aspergillus – jest biały lub szary z ciemnymi plamami i pudrowym wykończeniem. Rozwija się na tkaninach, ścianach, strychach i piwnicach, ale także na suchej żywności.
Pleśń może stanowić problem zdrowotny – szczególnie dla osób z alergią, istniejącymi problemami z oddychaniem czy osłabionym układem odpornościowym. Pleśń związana z wilgotnymi budynkami może powodować przekrwienie błony śluzowej nosa, kichanie, kaszel, świszczący oddech, infekcje dróg oddechowych, nasilenie astmy i stanów alergicznych. Osoby bardziej podatne na te objawy i z osłabionym układem odpornościowym mogą doświadczyć ciężkiej alergii, astmy, obturacyjnej lub alergicznej choroby płuc.
Wraz z rozwojem pleśni do powietrza dostają się zarodniki, komórki, fragmenty i niestabilne związki organiczne. Mogą one wytwarzać alergeny, czynniki drażniące i mykotoksyny. Niektóre z nich mogą być toksyczne, zwłaszcza dla osób, które są na nie wrażliwe. Dodatkowo wilgoć sprzyja rozkładowi materiałów, co zwiększa ilość cząstek lub pyłu w powietrzu. Cząsteczki te mogą podrażniać płuca, nos i gardło, zwłaszcza u osoby, która ma już problemy z oddychaniem.
Alergie na pleśń mogą wywoływać objawy podobne do innych alergii, takie jak katar sienny czy alergia sezonowa. Objawiają się one zatkanym nosem, kichaniem, swędzeniem nosa i gardła oraz łzawieniem oczu.
Niektóre rodzaje pleśni, takie jak Aspergillus, mogą powodować poważne problemy zdrowotne nazywane aspergillozą. Do różnych odmian tego schorzenia należą: alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna (ABPA), wpływająca na płuca i powodująca problemy z oddychaniem; alergiczne zapalenie zatok wywołane przez aspergillus, powodujące ból głowy; przewlekła aspergiloza płuc, objawiająca się problemami z oddychaniem, kaszlem i utratą wagi.